کلاسها و آزمونهای دستیاری ۲۶

فارماکولوژی: داروهای ضد ویروس

نام دارو	مکانیسم اثر	مکانیسم مقاومت	عوارض	نکات بالینی	نوع ویرس که دارو بر آن اثر دارد
آسیکلوویر	توسط تیمیدین کیناز ویروس فعال می شود و مهار DNA  پلی مراز ویروس می دهد.	تغییر در DNA  پلی مراز ویروس یا عدم تیمیدین کیناز	سمیت کلیوی و تشنج.	-	HSV, VZV
والاسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	به آسیکلوویر تبدیل می شود.	مثل آسیکلوویر
فامسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	-	مثل آسیکلوویر
فوسکارنت	مهار RNA پلی مراز، مهار DNA پلی مراز، مهار ترانس کریپتاز معکوس HIV	تغییر در ژن DNA پلی مراز	هیپر کلسیمی، زخمهای ادراری-تناسلی، تشنج		HSV مقاوم، CMV
گانسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	سمیت مغز استخوان، موکوزیت	-	مثل فوسکارنت
سیدوفوویر	مثل آسیکلوویر	مثل آسیکلوویر	سمیت کلیوی	-	HSV, CMV, HPV، آدنوویروس
ویدارابین	-	-	پارستزی	-	HSV, VZV, CMV
تری فلوریدین	-	-	-	-	در کراتیت هرپسی
فومی ورسین	-	-	-	-	رتینیت CMV
زیدوودین	مهار ترانس کریپتاز معکوسHIV	تغییر در ژن آنزیم ترانس کریپتاز معکوس	سمیت مغز استخوان	-	HIV 1, HIV 2
لامیوودین	مثل زیدوودین	مثل زیدوودین	-	-	HIV 1, HBV
دیدانوزین	مثل زیدوودین	مثل زیدوودین	پانکراتیت	-	HIV
زالسیتابین	مثل زیدوودین	مثل زیدوودین	نوروپاتی	-	HIV
استاوودین	مثل زیدوودین	مثل زیدوودین	نوروپاتی	-	HIV
نوی راپین	مثل زیدوودین	-	-	در حاملگی قابل کاربرد است	HIV
دیلاوردین	مثل زیدوودین	-	-	-	HIV
افاویرنز	مثل زیدوودین	-	-	-	HIV
ایندیناویر	مهار پروتئاز HIV1	جهش در ژن مولد آنزیم پروتئاز	ترومبوسیتوپنی، هیپر بیلیروبینمی، سنگ کلیه، مقاومت به انسولین و هیپر گلیسمی، هیپر لیپیدمی و تغییر توزیع چربی به صورت کوهان بوفالو	-	HIV
آمانتادین و ریمانتیدین	مهار اولین مرحله تکثیر ویروس	-	آتاکسی و اختلال در صحبت کردن	هم اثر پیشگیری دارند و هم تا 48 ساعت پس از تماس اثر درمانی دارند.	آنفلوانزای A و سرخجه
اسلتامیویر و زانامیویر	مهار نورآمینیداز و جلوگیری از اتصال ویروس به سلول آلوده و عدم انتشار آن	-	-	هم در پیشگیری و هم در درمان	آنفلوانزای A و B
اینترفرون	مهار سنتز DNA و RNA	-	نوتروپنی، کاردیومیوپاتی برگشت پذیر		هپاتیت مزمن A و B، سارکوم کاپوزی، پاپیلوماتوز، زگیل تناسلی و درمان زونا در مریض سرطانی.
ریباویرین	-	-	سمیت مغز استخوان	تراتوژن است	فرم استنشاقی علیه RSV و فرم تزریقی علیه تب هموراژیک و هپاتیت C

نکته: داروهای ضد HIV در سه دسته قرار می گیرند:

1- مهار کننده نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس: زیدوودین، لامیوودین، دیدانوزین، زالسیتابین و استاوودین.

2- مهار کننده غیر نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس: نویراپین، دلاوردین و افاویرنز.

3- مهار کننده پروتئاز: ایندیناویر، ریتوناویر، ساکویی ناویر، نلفیناویر و آمپرناویر.