کلاسها و آزمونهای دستیاری ۳۵

فارماکولوژی: داروهای شیمی درمانی

تقسیم بندی:

1- داروهای آلکیل کننده DNA: سیکلوفسفامید، کلرامبوسیل، کارموستین، بوسولفان، سیس پلاتین، کاربوپلاتین، داکاربازین و پروکاربازین.

2- آنتی متابولیتها(همگی فرم اختصاری دارند): متوتروکسات(MTX)، مرکاپتوپورین(6-MP)، فلوئورواوراسیل(5-FU)، سیتارابین(Ara-C).

3- آلکالوئیدهای گیاهی: وین بلاستین، وین کریستین، اتوپوزید و تاکسانها.

4- آنتی بیوتیکها: دوکسوروبیسین، دونوروبیسین، بلئومایسین، داکتینومایسین، میتومایسین و میترامایسین.

5- متفرقه: آسپارژیناز، اینترفرون α، آنتی بادی منوکلونال(ریتوکسی ماب، تراستوزوماب).

6- هورمونها یا آنتاگونیستهای آنها: گلوکوکورتیکوئیدها، آندروژنها، تاموکسیفن، فلوتامید، آنالوگهای GnRH(لوپرولید، گوسرلین و نافارلین)، مهارکننده های آروماتاز(آناستروزول و لتروزول).

دارو	عوارض	نکات بالینی
سیکلوفسفامید	سیستیت هموراژیک، مهار مغز استخوان، سمیت ریوی و SIADH	-
سیس پلاتین	نوریت محیطی، آسیب شنوایی و سمیت کلیوی	-
بوسولفان	نارسایی آدرنال، فیبروز ریوی، پیگمانتاسیون پوست	در CML کاربرد دارد.
متوتروکسات	مهار مغز استخوان، موکوزیت، در دراز مدت سمیت کبدی و فیبروز ریوی می دهد.	-
مرکاپتوپورین	-	آلوپورینول سمیت آن را افزایش می دهد.
فلوئورواوراسیل	-	به صورت موضعی در BCC.
سیتارابین	سمیت مغز استخوان، نوریت و اختلال عملکرد مخچه	-
وین بلاستین و وین کریستین	مهار مغز استخوان. وین کریستین آرفلکسی و ایلئوس پارالیتیکوس می دهد.	مکانیسم آن مانع تشکیل میکروتوبول و بلوک مونتاژ دوک میتوزی  است.
اتوپوزید	-	مکانیسم آن مهار توپوایزومراز 2 است.
دوکسوروبیسین و دونوروبیسین	سمیت قلبی به صورت اختلال ECG و کاردیومیوپاتی و CHF، قرمز رنگ کردن ادرار	-
بلئومایسین	پنومونیت و فیبروز ریه، آنافیلاکسی، تاول	-
آسپارژیناز	پانکراتیت حاد، خونریزی	بر لوسمی-لنفوم سلول T اثر دارد.

داروی کاهش دهنده عوارض برخی از داروهای شیمی درمانی:

متوتروکسات ← فولینیک اسید

سیس پلاتین ← مانیتول

سیکلوفسفامید ← مسنا

دوکسوروبیسین ← دکسرازوکسان